C - Do Majör Dizisi

Yazar

Bülent Atalar

​Müziğin nasıl oluştuğunu anlamanın en iyi yollarından biri, enstrüman çalmaktır. Bir enstrüman seçip çalışmaya başladıysanız, gamların, diğer ismi ile dizilerin, melodilerin oluşumundaki temel bileşenlerden biri olduğunu fark etmiş olmalısınız. Ayrıca, gamlar üzerindeki hakimiyetiniz, armoni çalışmalarının uygulanabilir hale gelmesini sağlayacaktır. 

Söz konusu gitar gibi hem yatay hem dikey işleyişe sahip bir enstrüman olunca, gamları diyagramlar yardımıyla çalışmak, oldukça pratik olmaktadır. Yukarıda diyagramlarda, Do majör gamının 1 oktavlık yerleşimlerini görmektesiniz.

Diyagram incelediğinde, her bir nokta, parmakların yerleştirilmesi gereken tel ve perdeleri göstermektedir. Noktalar içinde yer alan rakamlar ise, perdelere hangi parmaklarla basılması gerektiğini göstermektedir.

Parmak numaraları hakkında bilgi eksiğiniz var ise buraya tıklayabilirsiniz.

Yukarıdaki parmak dizilimi, 5. ve 6. tellerde hangi perde üzerine yerleşirse, o perdedeki sesin ​majör dizisini oluşturur. 

​Diagramdaki siyah noktalar ise, Do majör temel sesi olan Do notalarını göstermektedir. Tüm gamlarda olduğu gibi, temel ses ile başlanan yürüyüş, başladığı sesin oktavına ulaştığında kulakta tamamlanma hissi oluşturmaktadır.

​Dizilerin, diğer adıyla gamların anlaşılması ve iyi derecede çalınıyor olması,
​

• Çaldığınız müziklerin oluşumunu anlamanızı,
• Yeni bir müzik oluşturabilecek alt yapıya sahip olmanızı, 
• Akorların ve gam ilişkilerini öğrenmenizi,
• Armoni çalışmalarının temelini oluşturabilmenizi,
• Diğer müzisyenlerle uyum içinde çalabilmenizi,
• Duyduğunuz bir ezgiyi daha pratik bir şekilde çıkarmanızı,
• Kendi bestelerinizi oluşturabilmenizi sağlayacaktır.​

Bu konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için, Gitar Çalışmalarında Gamların Önemi başlıklı yazımızı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

​Şimdi,  Do majör dizisini yakından incelemeye başlayalım.

​Do majör dizisi çalındığında, tamamen saf, sadelik içeren, özellikle çocukları harekete geçiren, yükü olmayan, hayal gücüyle dolu, güçlü, çözüm getiren ve ciddiyet içeren duygular hissedebilirsin.

Do majör dizisi de, diğer majör diziler gibi, 
Temel ses + 2 tam ses + 1 yarım ses + 3 tam ses + 1 yarım ses
formülünden elde edilir.
​

Dizinin içinde yer alan sesler, sırası ile şöyledir:
Do  Re  Mi  Fa  Sol  La  Si  Do​
​

​Aynı formül, şu şekilde de gösterebiliriz:
Temel ses + T + Y + T + T + Y + T + T 
Yukarıdaki T harfleri Tam sesi Y harfi ise Yarım sesi simgelemektedir.

​Şimdi konun başında verdiğimiz diyagramlarla ilgili aşağıda hazırladığımız egzersizleri pratik ederek bütün bu bilgileri gitarınız üzerinde uygulamaya başlayabilirsiniz.

Bir Oktavlık Do Majör Egzersizleri

​Diagram 1

Diyagramı yeniden hatırlayarak işe başlayabilirsiniz. Diyagramda gördüğünüz parmak numaralarına dikkat ederek 5. telden itibaren, parmaklarınızı yerleştirmeye başlayarak, klavyedeki pozisyon ve gezinti alanınızı keşfedebilirsiniz.

Aşağıdaki egzersize başlamadan önce, diyagramda verilen kalıba veya yola (haritaya) bir miktar hakim olmak, işleri olduğundan daha kolay hale getirebilir.

Egzersiz 1

​Yukarıda, Do majör dizisinin 2. pozisyondan çalınan bir oktavlık nota ve tab gösterimlerini görmektesiniz. Do majör dizisini öğrenmek ve hakim olmak için Egzersiz 1'i dikkatlice çalışmalısınız.

Özellikle gam çalışmaların başlangıç evresinde iseniz önerimiz, Egzersiz 1'i metronom eşliğinde yapmanızdır. 60 bpm iyi bir başlangıç noktası olabilir. 4'lük nota değerleri için yavaş sayılabilecek bu tempoda çalışmaları başlatarak,

• Diyagramda verilen kalıba veya yola (haritaya) hakim olmanızı sağlayacaktır.
• Düşük tempoda net sesler üretmeyi başarmak, yüksek tempoda netsesler çıkarmanızın yolunu açacaktır.

Bu çalışmayı parmak sitili ile yapacaksanız  p, i-m, m-i, i-a veya m-a seçeneklerinden sizin için en kolay olanından başlamak iyi bir hareket noktası olabilir. Pena stili ile gitar çalıyor iseniz, pena yönlerinin üst-alt veya alt- üst gibi ardışık olmasına dikkat ediniz.

​Şimdi kendinize küçük bir hedef belirleyebilir ve egzersiz 1 üzerindeki kontrolünüzü artırmaya başlayabilirsiniz. Örneğin hedefiniz egzersiz 1'i 120 bpm de net ve ritmik bir şekilde çalabilmek olsun!
 
Önerimiz ise, egzersizi net ve metronoma sadık bir şekilde 60 bpm de tamamladıktan sonra, metronomu 5 bpm artırarak 65 bpm'e çıkarmanızdır. 65 bpm de net ve ritmik çalmayı başardıktan sonra, bu işlemi tekrarlayın. Her seferinde 5 bpm artırarak yola devam etmek, 2. pozisyonda yer alan gam üzerindeki kontrolünüzü belirli bir seviyeye çıkacaktır.

Egzersiz 1 için yeni hedefler koyabilir veya bir sonraki egzersize geçebilirsiniz.
​

Gitar Dersi Almak İstiyorum

Egzersiz 2

​Egzersiz 2 de ise bir önceki egzersizde yaptığınız çalışmayı, hem çıkıcı hemde inici gam olarak pratik edebilirsiniz. Bu egzersiz diyagramda verilen kalıp üzerindeki kontrolünüzü artırırken, bir yandan çıkıcı ve inici dizilerin müzikal etkilerini fark etmeniz için önemlidir.
​

Çıkıcı ve İnici Gamlar hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Bu çalışmayıda egzersiz 1 de olduğu gibi 60 bpm ile başlatıp kendinize makul hedefler kayarak ilerlemek faydalı olacaktır. Yeni bir egzersiz daha yapmaya hazırsanız aşağıdaki çalışmayla yola devam edebilirsiniz.
​

Diagram 2

​Şimdide yukarıdaki diyagram yardımıyla, Do majör gamının 7. pozisyon ve 6. telden başlayan kalıbını incelemeye başlayabilirsiniz. Bir önceki diyagram ile aynı parmak yerleşimlerine sahip olan bu diyagramı çalışmak oldukça kolay olmaya başlayacaktır.
​

Egzersiz 3 

Egzersiz 3'deki çalışmayı bir önceki egzersizde olduğu gibi yine 60 bmp ile başlatarak çalışmak ve hedefleyeceğiniz tempoya ulaşmak, Do majör dizisini iki ayrı pozisyonda çalabilmenizi sağlayacak ve kontrolünüzü arttırmanıza yardımcı olacaktır.

Egzersiz 4

​Egzersiz 4 de aynı pozisyonda yer alan diziyi çıkıcı ve inici olarak pratik ederken yukarıda belirttiğimiz çalışma yöntemine sadık kalarak ilerlemeniz faydalı olacaktır.

​Do majör akoru ( C ) ve Do majör tonunda herhangi bir kadans (akor trafiği) seslendirilirken, yukarıda gördüğünüz bir oktavlık dizi üzerinde yapacağınız gezintiler, tamamen uyumlu tınlayacaktır.

Tamperaman sistemde, Do temel ses alınarak oluşturulan Do majör dizisini, yukarıda verdiğimiz diyagram, nota ve tablar yardımıyla rahatlıkla pratik edebilirsiniz. Yazının en başında belirttiğimiz müzikal becerilerinizi geliştirebilmek için, gamları iyi etüt etmelisiniz.

​Diğer dizileri daha yakından incelemek ve düzenli çalışmalar yapmak için Gamlar Sayfamızı buradan inceleyebilirsiniz.
​

​
​Bu yazının size bir şeyler kattığını düşünüyorsanız beğenebilir, bültenimize abone olabilir, sosyal medyada takip edebilir ya da yorumlar bölümünde düşüncelerinizi paylaşabilirsiniz.
​

​
​Bu yazıları oluşturmaya devam edebilmemiz için işinize yaradığını, bilmemiz gerekiyor. Keyifli çalışmalar...
​

Gitar Dersi Almak İstiyorum

---

Okumaya Devam Et...
​

Gitar Telleri Hakkında Bilmeniz Gereken 8 Önemli Konu
​

Gamlar

Gitaristler için Tırnak Törpüleme ve Bakım Yöntemleri Nelerdir?
​

Gitarda Sol El Yerleşimi ve Kullanımı
​

Tümünü Gör

---