Doğal (Naturel) Sol Minör Dizisi

3/14/2018

Müziğin nasıl oluştuğunu anlamanın en iyi yollarından biri, enstrüman çalmaktır. Bir enstrüman seçip çalışmaya başladıysanız, gamların, melodilerin oluşumundaki temel bileşenlerden biri olduğunu fark etmiş olmalısınız. Ayrıca, gamlar üzerindeki hakimiyetiniz, armoni çalışmalarının uygulanabilir hale gelmesini sağlayacaktır.

Söz konusu gitar gibi hem yatay hem dikey işleyişe sahip bir enstrüman olunca, gamları diyagramlar yardımıyla çalışmak, oldukça pratik olmaktadır. Yukarıda diyagramlarda, doğal (naturel) Sol minör gamının 1 oktavlık kalıbını iki ayrı pozisyonda görmektesiniz.

Diyagram incelediğinde, her bir nokta, parmakların yerleştirilmesi gereken tel ve perdeleri göstermektedir. Noktalar içinde yer alan rakamlar ise, perdelere hangi parmaklarla basılması gerektiğini göstermektedir.

Parmak numaraları hakkında bilgi eksiğiniz var ise buraya göz atmanızda fayda var.

Diyagramdaki siyah noktalar ise, naturel Sol minör gamının temel sesi olan Sol notalarını göstermektedir. Tüm gamlarda olduğu gibi, temel ses ile başlanan yürüyüş, başladığı sesin oktavına ulaştığında kulakta tamamlanma hissi oluşturmaktadır.

Dizilerin, diğer adıyla gamların anlaşılması ve iyi derecede çalınıyor olması,

Çaldığınız müziklerin oluşumunu anlamanızı,
Yeni bir müzik oluşturabilecek alt yapıya sahip olmanızı,
Akorlar ve gam ilişkilerini öğrenmenizi,
Armoni çalışmalarının temelini oluşturabilmenizi,
Diğer müzisyenlerle uyum içinde çalabilmenizi,
Duyduğunuz bir ezgiyi daha pratik bir şekilde çıkarmanızı,
Kendi bestelerinizi oluşturabilmenizi sağlayacaktır.

Bu konu hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için, Gitar Çalışmalarında Gamların Önemi başlıklı yazımızı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

Şimdi, doğal (naturel) Sol minör dizisini yakından incelemeye başlayalım.

Naturel minör diziler, majör dizilerin aksine, duyumsa olarak daha hüzünlü, yumuşak, melankolik ve içe dönük etkiler yaratmaktadırlar.

Naturel La minör dizisi de, diğer naturel minör diziler gibi,
Temel ses + 1 Tam ses + 1 Yarım ses + 2 Tam ses + 1 Yarım ses + 2 Tam ses formülünden elde edilir.

Aynı formül, şu şekilde de gösterebiliriz:
Temel ses + T + Y + T + T + Y + T + T
Yukarıdaki T harfleri Tam sesi Y harfi ise Yarım sesi simgelemektedir.

Naturel minör dizileri elde etmenin başka bir yolu ise, ilgili minör kavramı üzerinden hareket etmektir. Her bir majör dizinin, aynı zamanda ilgili bir minör dizisi vardır. Majör bir dizinin 6. derecesi (6.notası) Temel ses olarak kabul edilir ve notalar bu sırayla yazılarak oktavına ulaşılırsa, ilgili minörü bulunmuş olur.

İlgili minör kavramını basit bir örnek ile inceleyelim:

Do majör dizisinin notalarını incelediğimizde Do Re Mi Fa Sol La Si Do seslerinden oluştuğunu görürüz. Bu sıralamadaki 6. sese (6.dereceye) dikkat ederseniz, koyu olarak yazılmıştır. Veya yukarıdaki görselde olduğu gibi yuvarlak içine alınmıştır. 6. derecede yer alan notanın La sesi olduğu görülmektedir.

Buna göre Do majör dizisinin ilgili minör dizisi La naturel minör dizisidir.
İlgili minör dizi oluşturulurken, 6. derecedeki La sesinden başlanarak sırası ile, La Si Do RE Mi Fa Sol La notaları ard arda getirilir. Dikkat ederseniz, Do majör dizisinde yer alan notalar hiç bir arıza (değiştirme işareti) almadığından, ilgili minörüdeki seslerde hiç bir arıza almazlar.

Do majör gamı ve oluşumu hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Şimdi konun başında verdiğimiz diyagramlarla ilgili aşağıda hazırladığımız egzersizleri pratik ederek bütün bu bilgileri gitarınız üzerinde uygulamaya başlayabilirsiniz.

Bir Oktavlık Naturel Sol Egzersizleri

Diyagram 1

Diyagramlardan birincisini yeniden hatırlayarak işe başlayabilirsiniz. Diyagramda gördüğünüz parmak numaralarına dikkat ederek 6. telden itibaren, parmaklarınızı yerleştirmeye başlayarak, klavyedeki pozisyon ve gezinti alanınızı keşfedebilirsiniz.

Aşağıdaki egzersize başlamadan önce, diyagramda verilen kalıba veya yola (haritaya) bir miktar hakim olmak, işleri olduğundan daha kolay hale getirebilir.

Egzersiz 1

Özellikle gam çalışmaların başlangıç evresinde iseniz önerimiz, Egzersiz 1'i metronom eşliğinde yapmanızdır. 60 bpm iyi bir başlangıç noktası olabilir. 4'lük nota değerleri için yavaş sayılabilecek bu tempoda çalışmaları başlatarak,

Diyagramda verilen kalıba veya yola (haritaya) hakim olmanızı sağlayacaktır.
Düşük tempoda net sesler üretmeyi başarmak, yüksek tempoda netsesler çıkarmanızın yolunu açacaktır.

Bu çalışmayı parmak sitili ile yapacaksanız p, i-m, m-i, i-a veya m-a seçeneklerinden sizin için en kolay olanından başlamak iyi bir hareket noktası olabilir. Pena stili ile gitar çalıyor iseniz, pena yönlerinin üst-alt veya alt- üst gibi ardışık olmasına dikkat ediniz.

Şimdi kendinize küçük bir hedef belirleyebilir ve egzersiz 1 üzerindeki kontrolünüzü artırmaya başlayabilirsiniz. Örneğin hedefiniz egzersiz 1'i 120 bpm de net ve ritmik bir şekilde çalabilmek olsun!

Önerimiz ise egzersizi net ve metronoma sadık bir şekilde 60 bpm de tamaladıktan sonra, metronomu 5 bpm artırarak 65 bpm'e çıkarmanızdır. 65 bpm de net ve ritmik çalmayı başardıktan sonra, bu işlemi tekrarlayın. Her seferinde 5 bpm artırarak yola devam edecek olursanız, 8. pozisyonda yer alan gam üzerindeki kontrolünüzü belirli bir seviyeye çıkacaktır.

Egzersiz 1 için yeni hedefler koyabilir veya bir sonraki egzersize geçebilirsiniz.

Egzersiz 2

Egzersiz 2 de ise bir önceki egzersizde yaptığınız çalışmayı, hem çıkıcıhemde inici gam olarak pratik edebilirsiniz. Bu egzersiz diyagramda verilen kalıp üzerindeki kontrolünüzü artırırken, bir yandan çıkıcı ve inici dizilerin müzikal etkilerini fark etmeniz için önemlidir.

Çıkıcı ve inici gamlar hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Bu çalışmayı da egzersiz 1 de olduğu gibi 60 bpm ile başlatıp kendinize makul hedefler kayarak ilerlemek faydalı olacaktır. Yeni bir egzersiz daha yapmaya hazırsanız aşağıdaki çalışmayla yola devam edebilirsiniz.

Diyagram 2

Şimdide yukarıdaki diyagram yardımıyla, naturel Sol minör gamının 10.pozisyon ve 5.telden başlayan kalıbını incelemeye başlayabilirsiniz. Bir önceki diyagram ile aynı parmak yerleşimlerine sahip olan bu diyagramı çalışmak oldukça kolay olmaya başlayacaktır.

Egzersiz 3

Egzersiz 3'deki çalışmayı bir önceki egzersizde olduğu gibi yine 60 bmp ile başlatarak çalışmak ve hedefleyeceğiniz tempoya ulaşmak, naturel Do minör dizisini iki ayrı pozisyonda çalabilmenizi sağlayacak ve kontrolünüzü arttırmanıza yardımcı olacaktır.

Egzersiz 4

Egzersiz 4 de aynı pozisyonda yer alan diziyi çıkıcı ve inici olarak pratik ederken yukarıda belirttiğimiz çalışma yöntemine sadık kalarak ilerlemeniz faydalı olacaktır.

Sol minör akoru (Gm) ve Naturel Solminör dizisinin alabileciği akorlardan oluşan her hangi bir kadans (akor trafiği) çalınırken, yukarıda çalıştığınız bir oktavlık diziler üzerinde yapacağınız gezintiler, tamamen uyumlu tınlayacaktır.

Tamperaman sistemde, Sol temel ses alınarak oluşturulan naturel Sol minör dizisini, yukarıda verdiğimiz diyagramlar, nota ve tablar yardımıyla rahatlıkla pratik edebilirsiniz. Yazının en başında belirttiğimiz gibi müzikal becerilerinizi geliştirebilmek için, gamları iyi etüt etmelisiniz.

Diğer dizileri daha yakından incelemek ve düzenli çalışmalar yapmak için Gamlar Sayfamızı buradan inceleyebilirsiniz.

Bu bilgilerin size bir şeyler kattığını düşünüyorsanız beğenebilir, bültenimize abone olabilir, sosyal medyada takip edebilir ya da yorumlar bölümünde düşüncelerinizi paylaşabilirsiniz.

Bu bilgileri oluşturmaya devam edebilmemiz için işinize yaradığını, bilmemiz gerekiyor. Keyifli çalışmalar...