Gitar Notalarının Deşifresinde 8 Püf Noktası

Gitar Notaları Deşifresinde 8 Püf Noktası

5/24/2018

Yazar

Bülent Atalar

Gitar notaları deşifre edilirken, bazı püf noktalarına dikkat edilmediğinde,

Deşifre hataları,
Zaman kaybı,
Geç öğrenme,
Ve yorum hataları

gibi sorunlarla karşılaşırsınız.

Gitar notaları deşifre edilirken dikkat edilmesi gerek 8 püf noktasını okuyarak, bu sorunları ortadan kaldırabilirsiniz. Böylelikle gitar çalışmalarınızda daha nitelikli ve daha hızlı ilerleme sağlayacaksınız.

1 - Notaların Güvenli Bir Kaynaktan Edinmelisiniz

Günümüzde bilgiye kolay ulaşılabilir olunmasına rağmen, bilgi kirliliğin de farkında olunmalı. Söz konusu notalar olunca da durum pek farklı değil. Notaları güvenli kaynaklardan edinmek, çalışmalarda hatalı nota yazımından kaynaklı zaman kayıplarını önler. Çalışmalarınızın daha nitelik olmasını sağlar.

Bu konunun en kesin çözümü ise, notaları imkanlarınız doğrultusunda satın almaya çalışmak olacaktır.

Öncelikli olarak müzik yayım evleri tarafından basılmış nota albümlerini tercih etmenizi öneririz. Editörler tarafından kontrol edilmiş bu tip kaynakları satın alarak, repertuvarınıza girecek notaları uzun yıllar kütüphanenizde saklayabilir ve bir çok kez yararlanabilirsiniz.

Bir diğer seçenek ise, yine dünya genelinde pdf formatı hallinde online nota satışı yapan sitelerden yararlanabilirsiniz. Ayrıca nota satın alarak, bestecilerin üretimlerini maddi anlamda da destekliyor olacaksınız.

2 - Notaların Okunaklı Olmasına Dikkat Etmelisiniz

Kimi zaman ise farklı sebeplerden dolayı, notaları ücretsiz nota paylaşımı yapan sitelerden veya çevrenizdeki müzisyenlerden fotokopi çektirerek edinmek durumunda kalabilirsiniz. Bu tip kaynaklardan elde edeceğiniz notaların okunaklı olmaları önemlidir.

Okunaklı olmayan notalar ile çalışmak, göz yorgunluğu ve deşifre hatalarını beraberinde getirir. Bu sebepten çalışmak istediğiniz eserlerin tüm sayfalarında, notalarının okunaklı olup olmadığını kontrol etmelisiniz. Ayrıca sayfa numaralarını da kontrol etmelisiniz. Kimi zaman eksik sayfaların olduğu notalarla karşılaşmanız olasıdır.

3 - Sağ El Tırnak Harflerine Dikkat Etmelisiniz

Özellikle klasik gitar notaları söz konusu olduğunda, notaların hemen üstünde veya yakınında sağ el parmak harfleri ile karşılaşırsınız. Notaları güvenilir kaynaklardan edindiyseniz, bu parmak harflerine sadık kalarak deşifre yapmanız, akıcı bir çalım sağlayacaktır. Bu parmak harfleri sırası ile p, i, m ve a’dır.

Fakat tam burada bilmeniz gereken bir diğer püf noktası ise, bu harflerin bir öneri olduğudur. Öneri diyoruz çünkü deşifre edeceğiniz eserin her hangi bir pasajında önerilen sağ el parmak harflerinden daha idealini oluşturmanız söz konusu olabilir.

4 - Sol El Parmak Numaralarına Dikkat Etmelisiniz

Özellikle klasik gitar notaları söz konusu olduğunda, deşifre ettiğiniz notaların yakınların küçük numaralarlar karşılaşmanız olasıdır. Bu bu rakamlar sırası ile 0, 1, 2, 3, ve 4’tür. 0 ( sıfır ) rakamı o notanın boş telden çalınması gerektiğini gösterirken, diğer rakamlar ise, ilgili notayı çalarken sol elinizin kaç numaralı parmağını kullanmanız gerektiğini belirtir.

Yine güvenilir kaynaklardan edindiğiniz notalarda, olabilecek en ideal parmak size önerilmektedir. Ve bu parmak numaraların sadık kalmanız, pozisyon değişikliklerinde rahat geçiş sağlanmasından, notaları ideal sürelerinde çalmanıza kadar bir çok durumu olumlu halde etkiler.

Fakat aynen sağ el harflerinde olduğu gibi bu numaralar sadece birer öneridir ve bazı değişiklikler yapabileceğinizi hatırlamalısınız.

Gitarda parmak harf ve numaraları konusunda bilgi eksikliğiniz var ise bu sayfayı ziyaret etmenizde fayda var.

5 - Tek Sesli Çalmayı Denemelisiniz

Özellikle klasik gitar çalışmalarında olduğu gibi polifonik (çok sesli) notaların çalımı söz konusu olduğunda, birden fazla notanın bloklar oluşturduğu nota gruplarıyla sık sık karşılaşırız. Bu durum kimi zaman, çalıştığımız eserin ana melodisinin ortaya çıkmasını zorlaştırarak, bizi tartım hatalarına sürükleyebilir.

Bu tip notaların deşifresinde ana melodinin işleyişini anlamak, çoğunlukla deşifre sürecini olduğunda daha kolay bir hale getirebilir.

Gitar notaları söz konusu olduğunda ise çok seslilik, tek bir porte (dizek) üzerinde gösterilir. Ve çoğunlukla birinci ana melodiye ait notaların sap yönleri yukarı doğru çekilirken, ikincil melodilere ait notaların sap yönleri ise aşağıya doğru çekilerek yazılır.

Dolayısı ile elinizdeki sayfada sapı yukarı doğru çekilmiş notaları çalmaya çalışmak, parçanın tartımını ve ana melodisini ortaya çıkarma konusunda yardımcı olacaktır. Deşifrenin ilerleyen aşamalarında, notaların tamamı
çalınarak çalışmalarınızda daha başarılı sonuçlar elde etmeniz olasıdır.

6 - Bölümlere Ayırmalısınız

Deşifre çalışmalarınıza değer katacak bir diğer yaklaşım ise, çalıştığınız eser veya şarkıyı bölümlere ayırmak olacaktır. İster tek sesli, ister çok sesli bir çalışma gerçekleştiriyor olun, nota deşifre etmeye yeni başladıysanız öncelikli önerimiz ölçülerden faydalanarak küçük bölümler çalışmanızdır. Hatta kimi noktalarda bir ölçünün içinde yer alan notalar dahi daha küçük bölümlere ayrılabilirler.

Çünkü nota deşifre çalışmalarının başlangıç evresindeki kişilerin, karşılaşacakları en büyük problemden biri de, deşifre edilen notaların hafızada tutulması olacaktır. İlk aşamada yaşana hafızada tutma probleminin bir çok nedeni söz konusudur.

Örnek olarak:

notalarının yerlerinin tam öğrenilememesi,
nota değerleri arasında ilişkilerin yeni yeni oluşuyor olması,
sağ el tırnak seçeneklerinin hesaplanması,
sol el parmak numaralarının hesaplanması
ve olası konsantrasyon eksiklikleri

gibi bir çok etken sıralanabilir.

Deşifre süreciniz olgunlaşana kadar, çalıştığınız parçayı, küçük bölümlere ayırmak ve konuya zincire eklenen halkalar gibi bakabilmek önemlidir. Bir ölçü üzerinde veya daha küçük bir bölüm üzerinde belirli bir hakimiyete ulaştıktan sonra, yeni bir ölçü veya bölüm eklemek, çalışmalarınızdan daha başarılı sonuçlar elde etmenize yardımcı olacaktır.

7- Bölümler Arasında Dengeyi Oluşturmalısınız

Bir önceki madde de önerdiğimiz yaklaşım işe yaramasına rağmen, beraberinde dikkat edilmesi gerek bir başka püf noktası daha var. Şöyle ki, çalıştığınız parçanın ilk ölçüleri, daha sonra ekleyeceğiniz ölçülere göre daha fazla tekrarlanacağından, ilk ölçülerdeki çalımınız oldukça kontrollü ve dengeli bir hale gelirken, parçanın sonlarına doğru eklenen ölçü veya bölümler, görece daha kontrolsüz olacaktır.

Dolayısı ile daha sonra eklenen ölçü veya bölümlere özel ilgi göstermelisiniz. Ve tekrar sayılarını arttırarak, parçanın başındaki hakimiyet seviyenize ulaşmaya gayret etmelisiniz. Böylelikle deşifre ettiğiniz parçanın baştan sona kadar daha dengeli çalabilirsiniz.

8 - Analiz Yapmaya Çalışmalısınız

Deşifre çalışmalarınızda belirli bir olgunluğa ulaşır ulaşmaz ise, bir parça veya esere başlamadan önce genel bir analiz çalışması yapmanızda fayda var. Yeterli donanıma sahip değil iseniz, analiz çalışmalarını başlangıçta bir eğitmenle birlikte yürütmek, işleri olduğundan daha kolay bir hale getirecektir.

Peki bu analiz çalışmasında neler yapılabilir?

Parçanın hangi tonda yazıldığını belirten donanım işaretlerinin kontrol edilmesi. (# - b )
Parçanın hangi zaman donanımında yazıldığının belirlenmesi. (4/4’lük veya ¾’lük gibi)
Varsa önerilen tempo aralığının belirlenmesi. (80 bpm)
Röpliz, koda, senyö, d.capo all fin, dolap gibi tekrar ve döngü işaret yerlerinin belirlenmesi.
Müzikte gürlük bildiren p pp mp f gibi sembollerin yerlerinin ve etki alanlarının belirlenmesi,
Parçanın içerisinde yer alan tematik veya melodik bütünlüğe sahip pasajların belirlenmesi.
Parçanın armoni yapısının incelenmesi ve ne tip esaslar gözetilerek oluşturulduğunun incelenmesi.

Böylesi bir analiz çalışması ise çalıştığınız eser veya şarkının, derinlemesine kavranması ve belki de bir süre sonra benzer kompozisyonlar yapmanızın önünün açıyor olacaktır.

Bu yazının size bir şeyler kattığını düşünüyorsan beğenebilir, bültenimize abone olabilir, sosyal medyada takip edebilir ya da yorumlar bölümünde düşüncelerinizi paylaşabilirsiniz.

Bu yazıları oluşturmaya devam edebilmemiz için işine yaradığını, bilmemiz gerekiyor. Keyifli çalışmalar...